Σχολιάστε μας καταρχήν την ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του ΑΕΠ το β’ τρίμηνο. Τι μας δείχνει η ανάλυση των στοιχείων για την κατανάλωση και τις επενδύσεις;

Η οικονομία στο δεύτερο τρίμηνο του 2018 χάνει σε δυναμική, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσει κανείς την προς τα άνω αναθεώρηση του πρώτου τριμήνου. Το φρενάρισμα οφείλεται στην αρνητική συνεισφορά που είχαν οι επενδύσεις στην μεταβολή του ΑΕΠ.

Η εξέλιξη αυτή είναι ένα ακόμη καμπανάκι ότι το μείγμα πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. που στηρίζεται στην υπερφορολόγηση για τη δημιουργία υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων εμποδίζει την πραγματοποίηση επενδύσεων και περιορίζει τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Αυτό σημαίνει απώλεια σε όρους ΑΕΠ και συνεπακόλουθα χαμένες θέσεις εργασίας. 

Στην κυβέρνηση ήλπιζαν σε ένα «καλό» νέο από την ΕΛΣΤΑΤ προκειμένου, κατά τις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς στις 10 Σεπτεμβρίου, να μπορεί να υποστηρίξει ότι το πλεόνασμα θα κινηθεί πάνω από το 4% του ΑΕΠ το 2018, και άρα έχει μεγάλη άνεση να χρηματοδοτήσει τόσο το φετινό πακέτο παροχών όσο και εκείνο του 2019. Δίνει τέτοιες δυνατότητες η πορεία της ανάπτυξης ;

Αν η ανακοπή της δυναμικής του ΑΕΠ που καταγράφεται στο δεύτερο τρίμηνο  συνεχιστεί και στα επόμενα δύο τρίμηνα, τότε η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί κοντά στον αναθεωρημένο μικρότερο στόχο που τέθηκε από την κυβέρνηση στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, δηλαδή στο 2%.

Η επίδοση αυτή είναι κάτω από τις αρχικές προβλέψεις για ανάπτυξη της τάξης του 2,5% και μακριά από τις ανάγκες μιας οικονομίας που εξέρχεται από μια δεκαετή ύφεση. Το τι θα κάνει τελικά η κυβέρνηση σε ότι αφορά τις παροχές θα εξαρτηθεί από το αν επιλέξει να σεβαστεί τους δημοσιονομικούς στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα που η ίδια διαπραγματεύτηκε ή επιλέξει να «κλωτσήσει την καρδάρα με το γάλα» για να διασώσει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι μπορεί από τα εκλογικά του ποσοστά στις επόμενες εκλογές.   

Ενόψει της ομιλίας του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, κυβερνητικά στελέχη διαμορφώνουν ένα κλίμα υψηλών προσδοκιών για προεκλογικές παροχές. Τι μπορεί να σημάνει αυτό για την οικονομία, και τι μηνύματα θα στείλει στις αγορές, αλλά και στους εταίρους;

Μετά τη λήξη του Τρίτου Μνημονίου η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη σε κρίσεις προερχόμενες από το εξωτερικό, στο ενδεχόμενο μιας δημοσιονομικής εκτροπής ή εγκατάλειψης του προγράμματος των διαρθρωτικών αλλαγών.

Η αδυναμία αυτή, οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές από τις αναγκαίες αλλαγές στην οικονομία, τους θεσμούς, τη δημόσια διοίκηση και στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος δεν προχώρησαν τα τελευταία χρόνια. Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις έγιναν προσπάθειες κάποιες αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν τα πρώτα χρόνια της κρίσης να ακυρωθούν.

Αν τελικά η κυβέρνηση καταφύγει σε προεκλογικές παροχές πέρα από τους συμφωνημένους με τους δανειστές δημοσιονομικούς στόχους τότε η χώρα διατρέχει τον κίνδυνο να χάσει τη δυνατότητα για αναβάθμιση της πιστοληπτικής της αξιολόγησης.

Η πιο πιθανή κατάληξη τότε θα είναι η χώρα να χάσει ότι κέρδισε μετά από μια οκταετή προσπάθεια και βέβαια να απαξιωθεί πλήρως η πολιτική στα μάτια των πολιτών. Εξέλιξη που μπορεί να οδηγήσει τους πολίτες σε ακραίες επιλογές.

Πιστεύετε ότι στη ΔΕΘ ο κ. Τσίπρας αφενός θα εξαγγείλει μια φιλοκοινωνική πολιτική μεν, αφετέρου όμως θα δεσμευθεί ότι θα σεβαστεί τους δημοσιονομικούς στόχους; Δηλαδή, θα επιχειρήσει να ικανοποιήσει τόσο το κομματικό όσο και το… διεθνές ακροατήριο; Κατά πόσο όμως είναι εφικτά και τα δύο ;

Ελπίζω ότι η κυβέρνηση με βάση την πρόσφατη εμπειρία της Ιταλίας και της Τουρκίας να έχει κατανοήσει σε τι περιπέτειες μπορεί να οδηγηθεί η χώρα αν προσχωρήσει στη λογική των προεκλογικών παροχών και στην ανατροπή των υψηλών δημοσιονομικών στόχων που αποδέχτηκε.

Από τις δηλώσεις υπουργών και βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. προκύπτει ότι τελικά υπάρχει ο κίνδυνος να δούμε την πρόσφατη ιστορία της χώρας να επαναλαμβάνεται.

Να υπενθυμίσω ότι τον Αύγουστο του 2007 ο τότε Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εξερχόμενος από το Προεδρικό Μέγαρο δήλωσε ότι ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας την προκήρυξη πρόωρων εκλογών για την κατάρτιση ενός «προϋπολογισμού κοινωνικής αλληλεγγύης» προκειμένου να στηριχτούν τα ελληνικά νοικοκυριά που συνεισέφεραν στη προσπάθεια για την έξοδο της χώρας από την επιτήρηση. Την συνέχεια την γνωρίζουμε. Δημοσιονομικό έλλειμμα 10% του ΑΕΠ το 2008, 15,3% του ΑΕΠ το 2009, υπερχρέωση της χώρας και συνεπακόλουθα κατάρρευση και προσφυγή στο μνημόνιο το 2010.    

Στη κυβέρνηση επιμένουν ότι δεν μας επηρεάζει η αναταραχή στις αγορές εξαιτίας Ιταλίας, Τουρκίας, Αργεντινής. Είναι πράγματι έτσι; Αν ναι, τότε γιατί οι αγορές ζητούν για να μας δανείσουν 4,4% (σ.σ: η απόδοση του 10ετούς την Παρασκευή, που αποτελεί ρεκόρ Αυγούστου), και τα spreads βρίσκονται κοντά στα επίπεδα του 2010;

Η αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρώπη το 2010 ήταν αυτή που γνωρίζουμε όχι μόνο γιατί η Ευρώπη ήταν θεσμικά απροετοίμαστη αλλά γιατί η Γερμανία  ανησυχούσε τότε ότι οι όποιες δεσμεύσεις έναντι της Ελλάδας θα έπρεπε να επεκταθούν και στην Ιταλία σε περίπτωση που και αυτή έχανε την πρόσβαση στις αγορές.

Η Ελλάδα, παρά την λήξη του τρίτου μνημονίου, δεν έχει κτίσει ακόμη την αξιοπιστία της που τραυματίστηκε ανεπανόρθωτα με τους επικίνδυνους και τυχοδιωκτικούς πειραματισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. το 2015.

Η πιστοληπτική της αξιολόγηση παραμένει χαμηλή, το ύψος του δημόσιου χρέους υψηλό όπως επίσης και το ύψος των κόκκινων δανείων. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι τρία χρόνια μετά την επιβολή τους είναι σε ισχύ. Επιπρόσθετα, χάσαμε τη δυνατότητα να συμμετάσχουμε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης εξαιτίας των πειραματισμών του 2015.

Για αυτόν τον λόγο οι αγορές εξακολουθούν να τιμολογούν ακριβά τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χώρα. Όσο, λοιπόν, οι συνθήκες στις αγορές είναι ευμετάβλητες, εξαιτίας των εξελίξεων στην Ιταλία ή ακόμη και στην Τουρκία, η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να πετύχει αυτό που πέτυχε η Πορτογαλία όταν βγήκε από τα μνημόνια. Να μειωθούν δηλαδή αισθητά τα spreads και να αντλεί κεφάλαια από τις αγορές σε αποδεκτά επιτόκια.

Σύμφωνα με το κακό σενάριο, σε 22 μήνες από σήμερα η Ελλάδα θα έχει εξαντλήσει το «μαξιλάρι», και όταν θα στραφεί στις αγορές προκειμένου να δανειστεί, θα βρεθεί αντιμέτωπη με υψηλά επιτόκια, οπότε θα αναγκαστεί να ζητήσει από τους εταίρους προληπτική γραμμή. Ποιά η γνώμη σας;

Η χρησιμότητα του αποθεματικού είναι ισχυρή όσο αυτό είναι ανέγγιχτο. Ο κίνδυνος για την Ελλάδα δεν θα ξεκινήσει όταν τελειώσουν τα χρήματα του αποθεματικού. Θα ενεργοποιηθεί όταν οι αγορές διαπιστώσουν ότι η χώρα δεν θα έχει καταφέρει ως το τέλος του 2019 να ακολουθήσει ένα κανονικό πρόγραμμα εκδόσεων και αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει αυτά τα χρήματα.

Όλα λοιπόν θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές που θα ακολουθήσει η παρούσα κυβέρνηση και αυτή που θα προκύψει από τις ερχόμενες εκλογές.

Αν η κυβέρνηση σήμερα παραβιάσει τις δεσμεύσεις της χώρας με αποτέλεσμα να μην βελτιωθεί η πιστοληπτική ικανότητα και μείνουν τα επιτόκια σε σχετικά υψηλά επίπεδα οπότε υποχρεωθεί η χώρα να χρησιμοποιεί τα χρήματα του αποθεματικού το 2019, τότε θα βρεθεί αντιμέτωπη με αρνητικές εκπλήξεις.

Μετά τις εκλογές η χώρα πρέπει να κτίσει την αξιοπιστία της. Το Κίνημα Αλλαγής προτείνει μετά τις εκλογές οι πολιτικές δυνάμεις να συνεννοηθούν για ένα πρόγραμμα αλλαγών και να διεκδικήσουν από τους δανειστές τη μείωση του στόχου για το πρωτογενές αποτέλεσμα στο 2%. Αυτό θα διευκολύνει το πέρασμα στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Πως αξιολογείτε τις αποφάσεις του Eurogroup;

Οι άτολμες αποφάσεις για το χρέος και η ενισχυμένη εποπτεία της Ελλάδας δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς. Οι αποφάσεις αυτές είναι το συνδυαστικό αποτέλεσμα των πολιτικών προτεραιοτήτων των Ευρωπαίων αλλά και του ελλείμματος αξιοπιστίας που προκάλεσαν οι αδιέξοδες επιλογές του 2015. Έτσι, σε μια νύκτα κατέρρευσε η προσπάθεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να οικοδομήσει την αφήγηση για «καθαρή» έξοδο της Ελλάδας από το Τρίτο μνημόνιο στο οποίο μας οδήγησε με τις επιλογές της.

Η Ελλάδα στα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να αξιολογείται για την πορεία της οικονομίας και τη συμμόρφωσή της με τις δεσμεύσεις. Με τη διαφορά ότι οι νέες δεσμεύσεις, πέρα από τις γνωστές των συντάξεων και του αφορολόγητου, δεν θα συνδέονται πλέον με τη παροχή φθηνών κεφαλαίων από τον ESM αλλά θα καθορίζουν αν θα υλοποιούνται κάποια από τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.

Η Ελλάδα δεσμεύεται για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ μέχρι το 2060, με ότι αυτό σημαίνει για την αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

Παρά την απόφαση του Οκτωβρίου του 2011, που οδήγησε στη μεγαλύτερη περικοπή χρέους το 2012, το πρόβλημα δεν λύθηκε οριστικά λόγω των μετέπειτα αρνητικών εξελίξεων στην πορεία της οικονομίας. Τα άτολμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους δεν λύνουν αξιόπιστα το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους σε βάθος χρόνου. Οι τελικές αποφάσεις μετατέθηκαν για το 2032.

Η τωρινή συμφωνία με τους δανειστές για την έξοδο από τα μνημόνια, τι σημαίνει για τους πολίτες μετά από τις πολυετείς θυσίες;

Έξοδος από τα μνημόνια δεν σημαίνει έξοδος από την κρίση. Γιατί η έξοδος από την κρίση σημαίνει σταθερή ανάπτυξη, με νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας και καλές αμοιβές. Και αυτό παραμένει το μεγάλο ζητούμενο για τη χώρα δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Το κλείσιμο, λοιπόν, του τρίτου μνημονίου δεν μεταφράζεται σήμερα σε κάτι ουσιαστικό για την καθημερινότητα του πολίτη.

Από τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές των επόμενων χρόνων θα κριθεί αν η χώρα θα περάσει σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης που θα ξεπερνά το 2%. Αν θα εξασφαλίσει το να κατανέμονται τα οφέλη της ανάπτυξης ισόρροπα στις διαφορετικές περιφέρειες της χώρας αλλά και προς τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα, ώστε να καταπολεμηθούν οι κοινωνικές ανισότητες που εντάθηκαν κατά την περίοδο της κρίσης.

Αναλάβατε και τώρα τα ηνία της οικονομίας στο Κίνημα Αλλαγής. Ποιο είναι το προσωπικό στοίχημά σας;

Η μεγάλη προσωπική πρόκληση για εμένα είναι να διασφαλίσω ως Γραμματέας του Τομέα Οικονομικών ότι σε συνεργασία με τους Γραμματείς των άλλων Τομέων θα εξειδικεύσουμε έγκαιρα τις προγραμματικές μας θέσεις που υιοθετήθηκαν στο ιδρυτικό μας συνέδριο. Να παρουσιάσουμε στους πολίτες και να τους καλέσουμε να συζητήσουμε, όπως θα κάνουμε τη Δευτέρα 25 Ιουνίου στο Ινστιτούτο Γκαίτε, τις προτάσεις μας για το πώς θα διασφαλιστεί η ασφαλής και οριστική υπέρβαση της κρίσης.

Υπάρχουν περιθώρια φοροελαφρύνσεων;

Ένας στους δύο φορολογούμενους έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία. Η επανεκκίνηση της οικονομίας δεν μπορεί να επιτευχθεί σε αυτές τις συνθήκες. Ήρθε λοιπόν η ώρα να επαναξιολογηθεί το μείγμα πολιτικής. Υπάρχουν περιθώρια και αυτά θα πρέπει να μεταφραστούν σε φορολογική ελάφρυνση ή σε ελάφρυνση των ασφαλιστικών βαρών.

Κύριε Σαχινίδη, είχατε κορυφαίο ρόλο στο υπουργείο Οικονομικών την άγρια εποχή του πρώτου μνημονίου αλλά και της πρώτης παρέμβασης των δανειστών, το 2012, για την περιγραφή των μέτρων για το χρέος. Αν γυρνούσατε πίσω, τι θα διορθώνατε;

Αν κοιτάξει κανείς τι συνέβη στα οκτώ χρόνια από το 2010 θα διαπιστώσει ότι όλες οι κυβερνήσεις που εκλέχτηκαν από το 2012 και μετά συνέχισαν να εφαρμόζουν την ίδια περίπου δημοσιονομική πολιτική: μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων με περικοπές δαπανών και αύξηση της φορολογίας. Αν διαφέρει κάτι, είναι το μείγμα πολιτικής, το οποίο στα δύο πρώτα μνημόνια, σύμφωνα με το Γραφείο προϋπολογισμού της Βουλής ήταν

παρόμοιο. Με το τρίτο μνημόνιο η δημοσιονομική προσαρμογή προέκυψε κυρίως από την υπερφορολόγηση και λιγότερο από την περιστολή των δαπανών.

Βλέποντας τελικά, ότι ένα μεγάλο μέρος του οικονομικού και κοινωνικού κόστους που κατέβαλε η Ελλάδα οφείλονταν στην έλλειψη πολιτικών και κοινωνικών συναινέσεων για την προώθηση των μεταρρυθμίσεων, που θα αντιμετώπιζαν τις αιτίες της κρίσης και την αβεβαιότητα που προκαλούσαν οι κοινωνικές συγκρούσεις το 2010-2011, θα επεδίωκα, παρά τις συνεχείς προσπάθειες του τότε Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ακόμη περισσότερο να εξασφαλιστούν αυτές οι συναινέσεις. Αυτό θα μας οδηγούσε αντί να χάσουμε το 25% του ΑΕΠ, να χαθεί 15% και να καταστρέφονταν λιγότερες θέσεις εργασίας.

Το Κίνημα Αλλαγής διεκδικεί αυτόνομη πορεία και διψήφιο ποσοστό στις εκλογές. Πιστεύετε ότι είναι εφικτός ο διπλός στόχος;

Το ζητούμενο σήμερα και μέχρι τις εκλογές είναι να εργαστούμε σκληρά ώστε το αποτέλεσμα των εκλογών να μας επιτρέψει να κατοχυρώσουμε τον στόχο μας για αυτόνομη πορεία. Ο στόχος για διψήφιο ποσοστό είναι εφικτός και ο καθένας από εμάς θα πρέπει συνεχώς να αναλογίζεται τι περισσότερο μπορούμε να κάνουμε για να τον πετύχουμε.

Τάσσεστε υπέρ των μετεκλογικών κυβερνητικών συνεργασιών; Με το κόμμα του κ. Τσίπρα ή του κ. Μητσοτάκη;

Είμαι υπέρ της αυτόνομης πορείας, θέση άλλωστε που υπερασπίστηκα σε όλες τις τοποθετήσεις μου στα όργανα του Κινήματος Αλλαγής. Δεν αρμόζει στους ανθρώπους του χώρου μας να λοξοκοιτάζουν δεξιά ή αριστερά. Λοξοκοιτάζουν αυτοί που δεν έχουν ταυτότητα. Αυτοί που δεν πιστεύουν στην προοπτική του χώρου. Αυτοί που πιστεύουν ότι δεν έχει σημασία σε ποια κυβέρνηση μετέχεις, με ποιο Πρωθυπουργό και με ποιο πρόγραμμα αρκεί να είσαι Υπουργός.

Η χώρα έχει ανάγκη από ένα ισχυρό κόμμα της κεντροαριστεράς που θα υποχρεώσει τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές να συνεννοηθούν για ορισμένα βασικά ζητήματα που αφορούν την μελλοντική πορεία της. Τασσόμαστε υπέρ της Εθνικής Συνεννόησης μετά τις εκλογές, γιατί τα προβλήματα της χώρας δεν μπορούν να περιμένουν, ούτε η χώρα θα ωφεληθεί αν το πελατειακό κράτος που χτίζει ο ΣΥΡΙΖΑ αντικατασταθεί από το πελατειακό κράτος της ΝΔ.

Θα είστε υποψήφιος στην Λάρισα;

Ναι, θα είμαι υποψήφιος στη Λάρισα όπως έχω ήδη ανακοινώσει στα μέλη και τους φίλους του Κινήματος Αλλαγής στις επισκέψεις που κάνω στην περιφέρεια μου.