Άρθρο που δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ 13-9-2021
Η συζήτηση μετά τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ επικεντρώνεται στο αν το καλάθι ήταν μεγάλο ή μικρό παραπέμποντας σε λογικές κυρίαρχες πριν από την κρίση του 2009. Αυτό πιστοποιεί ότι δεν έχουμε διδαχτεί από τις λανθασμένες επιλογές που οδήγησαν την χώρα στην κρίση εκείνη. Διαπίστωση που πρέπει να μας προβληματίσει καθώς – μετά και την κρίση πανδημίας – το δημόσιο χρέος έχει φτάσει στο 205% του ΑΕΠ ενώ το 2009 ήταν μόλις 127%.
Με αυτή τη δυσμενή δημοσιονομική θέση η δημόσια συζήτηση θα έπρεπε να επικεντρωθεί στη σύνδεση των μέτρων με τους μεσοπρόθεσμους στόχους της οικονομικής πολιτικής και την αποτελεσματικότητα τους. Να αξιολογηθεί πως συνεισφέρουν ώστε σε βάθος δεκαετίας να επιτευχθεί μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης πάνω από 2%-2,5% και πως συνδέονται με δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα.
Τα αποτελέσματα της ΕΛΣΤΑΤ για το δεύτερο τρίμηνο του 2021 οδηγούν στην εκτίμηση ότι η οικονομική μεγέθυνση φέτος θα ξεπεράσει το 5,5%. Υψηλός ρυθμός ανάπτυξης προβλέπονταν για το 2022 πριν ανακοινωθούν τα μέτρα. Υπάρχει εκτίμηση αν και πως αυτά θα επηρεάσουν κρίσιμες παραμέτρους για την επιτάχυνση του μέσου ρυθμού ανάπτυξης μετά το 2022;
Στη Σύνοδο του Πόρτο η κυβέρνηση της ΝΔ προσυπέγραψε δεσμεύσεις για την κοινωνική διάσταση της οικονομικής πολιτικής. Εκεί, αναγνωρίστηκε ότι απαιτείται κρατική παρέμβαση για να διαχυθούν τα οφέλη της ανάπτυξης σε όλα τα μέλη μιας κοινωνίας. Οι στόχοι που τέθηκαν για το 2030 αφορούν στην αύξηση του ποσοστού απασχόλησης, στην παροχή εκπαίδευσης σε ενήλικους και στην καταπολέμηση της φτώχειας και ιδιαίτερα των παιδιών. Τα ανακοινωθέντα μέτρα πως επηρεάζουν τους στόχους αυτούς;
Είναι ανάγκη να στηριχτούν τα νοικοκυριά για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των ανατιμήσεων. Όμως οι ανατιμήσεις που εγκυμονούν κινδύνους για την ανάκαμψη της οικονομίας γίνονται γιατί πολλές επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την θέση τους σε μια αγορά με περιορισμένο ή ανύπαρκτο ανταγωνισμό. Τα μέτρα στήριξης ανακουφίζουν προσωρινά τα ευάλωτα νοικοκυριά αλλά δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της συγκέντρωσης που εντάθηκε μετά την κρίση χρέους και πανδημίας. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης του περιορισμένου ανταγωνισμού είναι η ενίσχυση ελέγχων από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η κυβέρνηση θα πρέπει με τις αποφάσεις για τις επιχειρήσεις που θα ενισχυθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης να αξιολογεί και τις συνέπειες στον ανταγωνισμό.
Τέλος, εξίσου σημαντικό είναι το ζήτημα της αποτελεσματικότητας των μέτρων που ανακοινώθηκαν ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται με την κρίση πανδημίας. Η Ελλάδα ενώ είχε το υψηλότερο ποσοστό δαπανών ως προς το ΑΕΠ για να στηρίξει την οικονομία, το 2020 είχε την τρίτη μεγαλύτερη ύφεση στην ευρωζώνη. Το δεύτερο τρίμηνο του 2021 έχει την πέμπτη ταχύτερη ανάκαμψη. Οι αδυναμίες αυτές πέρα από λάθη στις στοχεύσεις των δημοσιονομικών παρεμβάσεων οφείλονται και στην διάρθρωση της οικονομίας. Εξαρτάται υπερβολικά από τις υπηρεσίες και δεν έχει ισχυρή εγχώρια παραγωγική βάση. Στα μέτρα που ανακοινώθηκαν υπάρχουν κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων. Σωστή επιλογή καθώς η οικονομία πρέπει να αποκτήσει επιχειρήσεις με κρίσιμο μέγεθος που θα ενισχύσουν την εξωστρέφεια, θα ανταγωνίζονται ομοειδείς επιχειρήσεις άλλων χωρών και θα συνεισφέρουν στη βιώσιμη εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Υπάρχει αξιολόγηση για το πόσο αυτά τα μέτρα θα επηρεάσουν τις αποφάσεις των επιχειρηματιών; Έχει τεθεί κάποιος στόχος;
Αν η κυβέρνηση επιθυμούσε πραγματικά να αλλάξει η δημόσια συζήτηση για τις ετήσιες εξαγγελίες στη ΔΕΘ θα φρόντιζε να υπάρχουν οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα στη διάθεση της αντιπολίτευσης. Έτσι, η συζήτηση θα επικεντρωνόταν όχι στο μέγεθος του καλαθιού αλλά στο αν και πώς τα μέτρα συνεισφέρουν στην επίτευξη κρίσιμων για την επόμενη ημέρα στόχων. Ας τις απαιτήσει η αντιπολίτευση προς όφελος της κοινωνίας και ιδιαίτερα της νέας γενεάς που χτυπήθηκε από τις κρίσεις και στην οποία έγιναν πολλές αναφορές στην ΔΕΘ.