Άρθρο που αναρτήθηκε στο ideiseis.gr στις 28/11/2020
Ο κίνδυνος στην επόμενη εξαετία είναι να προκριθούν προγράμματα με μικρό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την οικονομία αλλά με μεγάλα πολιτικά οφέλη για την κυβέρνηση ή προγράμματα που ικανοποιούν ισχυρά οικονομικά συμφέροντα με μεγάλη παρεμβατική ικανότητα στις πολιτικές αποφάσεις.
Η απόφαση των χωρών της ΕΕ να δημιουργήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης έχει δικαιολογημένα χαρακτηριστεί ως μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κρίσης πανδημίας. Αν πετύχει στη στόχευση του να στηρίξειχώρες όπως η Ελλάδα να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση των οικονομιών τους τότε το αίτημα για μονιμοποίηση του θα γίνει πιο ισχυρό και η Ευρώπη θα έχει κάνει ένα ακόμη βήμα προς τη δημοσιονομική ένωση.
Αν όμως το Ταμείο Ανάκαμψης αποτύχει στους στόχους του, τότε το πιο πιθανό είναι ότι η ΕΕ θα πιεστεί να κάνει βήματα προς τα πίσω. Σεένα τέτοιο ενδεχόμενο οι συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής απόκλισης θα ενισχύσουν τους ευρωσκεπτικιστές σε διάφορες χώρες της ΕΕ. Τα κόμματα αυτά μπορεί να θέσουν ως προτεραιότητα τους την αποδυνάμωση του ρόλου της ΕΕ ή και την οριστική αποχώρηση από αυτή.
Με βάση την κατανομή των πόρων η Ελλάδα θα είναι η τρίτη πιο ωφελημένη χώρα. Το ζητούμενο από τους πόρους αυτούς δεν είναι να στηρίξουν απλά την επανεκκίνηση της οικονομίας αλλά να συνεισφέρουν ώστε να γίνει πιο ψηφιακή, πιο πράσινη, πιο ανθεκτική και πιο συνεκτική. Οι πόροι αυτοί αν αξιοποιηθούν σωστά σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα μπορούν να έχουν σημαντικό αποτέλεσμα στην ενίσχυση της δυναμικής της ελληνικής οικονομίας.
Είναι προφανές ότι η πρόκληση της ορθής αξιοποίησης τους δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση της ΝΔ αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να κατανείμει τους πόρους αυτούς μεταξύ ανταγωνιστικών προτάσεων. Το κριτήριο κατανομής θα πρέπει να είναι: ποια από αυτές επιτυγχάνει το μεγαλύτερο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την οικονομία.
Υπάρχουν πολλά, δύσκολα και αναπάντητα ερωτήματα. Ποιος και με ποια κριτήρια θα αποφασίζει ότι η στήριξη σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις ενισχύει περισσότερο την εξωστρέφεια της οικονομίας οδηγώντας στην βαθμιαία υποκατάσταση των εισαγωγών ή/και αύξηση των εξαγωγών; Ποιος και με ποια κριτήρια θα αποφασίσει ποιες επιχειρήσεις είναι βιώσιμες και πρέπει να στηριχτούν με κριτήριο την ενίσχυση της παραγωγικότητας τους; Ποιος και με ποια κριτήρια θα αποφασίσει ποια προγράμματα θα προετοιμάσουν τη χώρα για τις μεγάλες τεχνολογικές προκλήσεις του παρόντος όπως είναι η τεχνητή νοημοσύνη.
Ποια είναι τα πράσινα ή ψηφιακά προγράμματα που θα δημιουργήσουν μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία στις επόμενες δεκαετίες; Με δεδομένο ότι τα 12,6 δις από τα δάνεια που θα δώσει το Ταμείο στην Ελλάδα θα επιστραφούν στην ΕΕ, πως θα διασφαλιστεί ότι τα δάνεια που θα δοθούν προς επιχειρήσεις θα πάνε σε επενδύσεις και δεν θα προστεθούν στα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία των επιχειρηματιών; Όλες οι χώρες στήριξαν και θα στηρίξουν επιχειρήσεις. Αλλά λαμβάνουν μέριμνα να διασφαλίσουν το δημόσιο συμφέρον. Ο τρόπος με τον οποίο η Γερμανία στήριξε την Lufthansa με συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο και εκπροσώπηση του δημοσίου στο διοικητικό συμβούλιο δεν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στις αποφάσεις της κυβέρνησης για τη στήριξη του βασικού εγχώριου αερομεταφορέα ή άλλων επιχειρήσεων που θα διεκδικήσουν στήριξη;
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης οφείλουν πέρα από τις προτάσεις που καταθέτουν να καλούν την κυβέρνηση να προχωρά και σε παρουσίαση της συγκριτικής αξιολόγησης των διαφόρων προτάσεων για να διασφαλιστεί ότι θα προκριθούν οι καλύτερες για την οικονομία και τους πολίτες. Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει έγκαιρα προτάσεις για την αξιοποίηση των πόρων. Στην πρόταση μας αναδεικνύουμε το ρόλο της απασχόλησης στο νέο παραγωγικό πρότυπο και θέτουμε ως στόχο την πλήρη απασχόληση.
Προτείνουμε μεταξύ άλλων μεταρρυθμίσεων και τη φορολογική μεταρρύθμιση με γνώμονα την δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών. Για να ελαφρυνθεί η φορολογία εισοδήματος από την εργασία και να ανατραπεί η σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων εξετάζουμε την καθιέρωση του φόρου πλούτου. Μετά από μια χαμένη δεκαετία, το ζητούμενο δεν είναι απλά να ενισχύσουμε τη δυναμική της οικονομίας αλλά να την κάνουμε πιο συνεκτική ώστε ο παραγόμενος πλούτος να αφορά όλους τους Έλληνες. Έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ταχύτερη σύγκλιση του κατά κεφαλή ΑΕΠ προς το μέσο όρο της ΕΕ και για εξάλειψη των ανισοτήτων.
Ο κίνδυνος στην επόμενη εξαετία είναι να προκριθούν προγράμματα με μικρό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την οικονομία αλλά με μεγάλα πολιτικά οφέλη για την κυβέρνηση ή προγράμματα που ικανοποιούν ισχυρά οικονομικά συμφέροντα με μεγάλη παρεμβατική ικανότητα στις πολιτικές αποφάσεις. Τότε η πορεία απόκλισης της χώρας από την υπόλοιπη Ευρώπη θα συνεχιστεί όπως και η έξαρση της φτώχειας και των ανισοτήτων.
Από μια τέτοια εξέλιξη οι εγχώριοι ευρωσκεπτικιστές και η ακροδεξιά θα είναι οι μόνοι κερδισμένοι. Σε αυτή την περίπτωση ηττημένοι θα είναι οι πολίτες, η χώρα και τελικά η ΕΕ. Η Ελλάδα λοιπόν -παρά το μικρό μέγεθος της οικονομίας της- μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην τελική αξιολόγηση της συνεισφοράς του Ταμείου Ανάκαμψης και κατ’ επέκταση της πορείας της ΕΕ.Η προϊστορία της ΝΔ στην δημιουργία της κρίσης του 2009 μπορεί να μην προδικάζει την τύχη του Ταμείου Ανάκαμψης. Η δικλείδα ασφαλείας του πολιτικού συστήματος για να αποφευχθούν από την κυβέρνηση της ΝΔ τα λάθη της του παρελθόντος είναι η υπεύθυνη και δημιουργική στάση της αντιπολίτευσης.